Σεξουαλικότητα στις Διαταραχές του Φάσματος του Αυτισμού [ Δελτίο Τύπου ]

H Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων (Ε.Ε.Π.Α.Α.), στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της για την ενημέρωση και επιμόρφωση γονέων και επαγγελματιών, αλλά και την ευρύτερη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε θέματα που αφορούν τον αυτισμό, διοργάνωσε Διήμερο Επιστημονικό Σεμινάριο με θέμα την «Σεξουαλικότητα στις Διαταραχές του Φάσματος του Αυτισμού». Η Διημερίδα διεξήχθη στις 11 και 12 Οκτωβρίου στον ελκυστικό πολυχώρο «Απόλλων» στον Πειραιά και την παρακολούθησαν περισσότεροι από 120 σύνεδροι. Υπεύθυνη για την επιστημονική οργάνωση του Σεμιναρίου, του πρώτου στην Ελλάδα που εστιάζεται σε θέματα σεξουαλικότητας σε σχέση με τον αυτισμό, ήταν η παιδοψυχίατρος και ειδική σε θέματα αυτισμού Δρ. Βάγια Παπαγεωργίου.

Το σοβαρό όσο και πολύπλοκο θέμα της Διημερίδας διαπραγματεύτηκαν με εισηγήσεις και ομάδες εργασίας δύο επιστήμονες παγκοσμίου φήμης, ο Dr. Demetrius Haracopos και η Dr. Isabelle Henault, ψυχολόγοι με μακροχρόνια κλινική και ερευνητική εμπειρία στον Αυτισμό και στο σύνδρομο Asperger και πρωτοπόροι στην ανάπτυξη εξειδικευμένων τεχνικών και υπηρεσιών που αφορούν τη σεξουαλικότητα και τις διαπροσωπικές σχέσεις ατόμων με διαταραχές αυτιστικού τύπου.

Στη συνέχεια ο ελληνικής καταγωγής Dr. Demetrius Haracopos, Διευθυντής του Κέντρου για την Έρευνα, Εκπαίδευση, Διάγνωση και Αντιμετώπιση του Αυτισμού στη Δανία και Υπεύθυνος Συμβουλευτικής για θέματα Σεξουαλικότητας, παρουσίασε τα αποτελέσματα της 1^ης Παγκόσμιας ΄Ερευνας για τη Σεξουαλικότητα σε Άτομα με Αυτισμό, όπου μελετήθηκε η σεξουαλική συμπεριφορά 81 ανδρών και γυναικών, ηλικίας 16-40 ετών, που έχουν υψηλής, μέτριας ή χαμηλής λειτουργικότητας αυτισμό. Βρέθηκε ότι η σεξουαλική συμπεριφορά ήταν διαδεδομένη (παρατηρείτο στο 74% των ατόμων με αυτισμό) και, εκτός του συνήθους αυνανισμού, περιλάμβανε εκδήλωση σεξουαλικού ενδιάφεροντος για άλλα πρόσωπα. Η σεξουαλική συμπεριφορά όμως συχνά εκφράζονταν ακατάλληλα (με τρόπο μη κοινωνικά αποδεκτό ή αποκλίνοντα) και, λόγω των γενικότερων δυσκολιών που εμφανίζουν τα άτομα με αυτισμό στην επικοινωνία και διαπροσωπικές σχέσεις, όταν αφορούσε άλλα πρόσωπα δεν οδηγούσε σε μια σεξουαλική σχέση, γεγονός που επίτεινε το άγχος, κατάθλιψη ή και επιθετικότητα των ατόμων αυτών. Η αξιολόγηση των ανεπίλυτων σεξουαλικών αναγκών και προβλημάτων σε σχέση με τους κοινωνικούς κανόνες, διερευνήθηκε διεξοδικά και σε ομάδα εργασίας που διεύθυνε ο Δρ. Haracopos την δεύτερη ημέρα του Σεμιναρίου.

Στη δεύτερη εισήγησή του, ο Dr. Demetrius Haracopos αναφέρθηκε στο Νομικό Πλαίσιο, σχεδιασμό της πολιτείας και οδηγίες για τη σεξουαλικότητα ατόμων με διαταραχές αυτιστικού τύπου, όπως αυτά ισχύουν στη Δανία. Βασική αρχή των οδηγιών, που διαμορφώθηκαν στο πνεύμα της κατάργησης των διακρίσεων εναντίον ατόμων με αναπηρία, αποτελεί η παραδοχή ότι, αν και ο τρόπος ζωής των ατόμων με αυτισμό μπορεί να είναι διαφορετικός δεν είναι «λάθος». Γι’ αυτό, παρότι απαιτούμε από τα άτομα αυτά να σέβονται ορισμένους κανόνες και συμπεριφορές της κοινωνίας, οφείλουμε και εμείς να σεβόμαστε την ιδιαιτερότητά τους. Άτομα με αυτισμό, εφόσον εμφανίζουν σημάδια σεξουαλικής συμπεριφοράς, πρέπει να έχουν το δικαίωμα και τη δυνατότητα να έχουν σεξουαλική ζωή, σύμφωνα με τις επιθυμίες και ανάγκες τους και το τι μπορούν να κάνουν. Οι νομικοί κανόνες που θεσμοθετήθηκαν ορίζουν ότι για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των ατόμων με αυτισμό πρέπει να εγκριθεί από όλους τους εμπλεκόμενους (άτομα με αυτισμό, οικογένειά τους, επαγγελματίες) ένα σχέδιο παρέμβασης από επαγγελματίες, το οποίο να τηρείται πιστά.

Το Σεμινάριο συνέχισε με δύο εισηγήσεις από τη Dr. Isabelle Henault, από το Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ-Μοντρεάλ του Καναδά, οι σπουδές και κλινική πρακτική της οποίας εστιάζονται στη διάγνωση, εκπαίδευση και υποστήριξη παιδιών, εφήβων και ενηλίκων με σύνδρομο Asperger. Στην πρώτη της διάλεξη με τίτλο « Το σεξουαλικό προφίλ ενηλίκων με σύνδρομο Asperger: η ανάγκη για κατανόηση, υποστήριξη και σεξουαλική διαπαιδαγώγηση», η Dr. Henault αναφέρθηκε στα αποτελέσματα μιας μελέτης της με 65 άτομα με Σύνδρομο Asperger, από τον Καναδά, Αυστραλία και Ευρώπη. Βρέθηκε ότι τα άτομα αυτά, πολλά από τα οποία ήταν νυμφευμένα, παρότι είχαν μια θετική στάση για το σεξ και φυσιολογική επιθυμία, διέθεταν μικρότερη σεξουαλική εμπειρία, η οποία αποκτήθηκε σε μεγαλύτερη ηλικία, από ότι «φυσιολογικά» άτομα, είχαν χαμηλή αυτοεκτίμηση και συχνά εμφάνιζαν ακατάλληλη σεξουαλική συμπεριφορά και έπασχαν από άγχος και κατάθλιψη. Η μελέτη αυτή ανέδειξε, αντίθετα με την επικρατούσα αντίληψη, ότι τα άτομα με σύνδρομο Asperger έχουν πολλές και ποικίλες φαντασιώσεις και μεγάλη πλαστικότητα στον σεξουαλικό τους προσανατολισμό (έλξη προς το ίδιο φύλο, επιθυμία αλλαγής φύλου) και τόνισε τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχουν όλα τα άτομα στο φάσμα του Αυτισμού να κακοποιηθούν σεξουαλικά.

Και τις δύο ημέρες του Συνεδρίου ακολούθησε ζωηρή συζήτηση του ακροατηρίου με τους ομιλητές, την οποία συντόνιζε η Δρ. Παπαγεωργίου. Το γενικό σχόλιο-τελικό συμπέρασμα ήταν η αναμφισβήτητη αξία της Διημερίδας για τις οικογένειες και τους επιστήμονες που ασχολούνται με άτομα με διαταραχές του φάσματος του Αυτισμού, παράλληλα με την πικρή διαπίστωση του πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας στην προσφορά υπηρεσιών που προάγουν την προσαρμογή στην κοινότητα, την ανεξαρτησία και την ποιότητα ζωής των ατόμων αυτών. Ο Αυτισμός είναι μια νευροψυχιατρική αναπτυξιακή διαταραχή και, παρά τις σημαντικές πρόσφατες εξελίξεις τόσο στην κατανόηση όσο και στην ανάπτυξη θεραπευτικών προσεγγίσεων, άτομα με αυτισμό και συναφείς διαταραχές δεν «γιατρεύονται», αλλά χρειάζονται συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου προστασία. Ίσως η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε θέματα Αυτισμού, μέσω εκδηλώσεων όπως αυτή που οργάνωσε η Ε.Ε.Π.Α.Α, αποτελεί το πρώτο βήμα για την επίτευξη αυτών των στόχων.